фото:ашықдереккөз
Абай облысына қарасты Жезкент ауылында тұратын 14 жастағы Нұрәлі Амангелді сыбайлас жемқорлықпен күресудің жаңа жолын тапты. Ол жаһандану заманына сай жаң атехнологияларды пайдалана отырып, компьютерлік ойын ойлап тапқан. Ойынның атауы – «Алпамыс». Алпамыс сатылмайды, алдамайды, жемқорлықпен күреседі. 8-сынып оқушысының ойына бұл идея жайдан жай келмеген. Нұрәлінің айтуынша ол бірнеше рет пара сұраған адамдарды өз көзімен көрген. Сол себепті қоғам дертіне айналған жемқорлықпен заманауи трендтерді пайдалана отырып күресуді жөн көріпті. Ойынның атауын «Алпамыс» деп қобдың да өзіндік философиясы бар. Автор режиссер Абдолла Қарсақбаевтың «Алты жасар Алпамыс мектепке барады» фильмінің басты кейіпкерінің есімін қоямын деп шешкен.
«Бұл ойындағы бас кейіпкердің аты – Алпамыс. «Алты жасар Алпамыс мектепке барады» деген қазақ фильмін көріп, осы есімді қойғым келді. Алпамыс өзінің шыншылдығы және әділеттілігімен ұнады. Сондай-ақ ойында күнделікті біз кездесетін жағдайлар берілген. Жерді жалға алудан бастап мемлекеттік қызметтегі адамдардың жемқорлық әрекетіне дейінгі оқиғаларды қамтиды. Бас кейіпкер – жемқорлық жағдайларына тап болған қарапайым адам. Мен де өмірде бірнеше рет жемқорлықтың куәсі болдым. Сондықтан осындай ойын ойлап таптым», – дейді Нұрәлі Амангелді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі мен «Әділдік жолы» республикалық қоғамдық бірлестігі былтыр оқушылар мен студенттер арасында «Жемқорлыққа қарсы жобалар мен идеялар байқауын» ұйымдастырған еді. Шара аясында 200-ден астам үміткердің ішінен іріктеліп алғандардың бірі – Нұрәлі Амангелді мен Карина Филиппи.
Карина Филиппи – 17 жаста. Өзі Астанадағы Тұран-Астана университетінің 1-курс студенті. Жемқорлықпен күресуді ол комикс жасаумен байланыстырыпты. Сурет салуды жақсы көретін оған ұстазы Ақерке Файзоллақызы көмектескен. Комикстің атауы – «Қазақи рух. Заңдылық пен әділдік жолында». Авторлар «Әділ»» есімді адал, батыр баланың бейнесі арқылы суреттеп шыққан. Әділ өзінің жемқорлықты алыстан танитын қасиетімен ерекшеленеді. Кейіпкерді бір жағы комикске тән фантастика жанрында көрсетуді ойлаған қос автор сәтті туынды жасап шыққан. Шығарма енді Астананың 100 мектебіне таратылып, оқытылады. Жалпы айтқанда сала мамандары оны мәтін, сурет, құрылымдық, заң тұрғысынан зерттей отыра, тестіден өткізеді. Егер сәтті өтсе, республиканың әрбір мектебіне жіберіліп, тіпті дүкен сөрелеріне сатылымға шығады деген жоспар бар.
«Біздің аудитория – негізінен 12 мен 18 жас аралығындағы оқушылар. Басты мақсатымыз – жастар арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыру. Қазір менің замандастарым комикс оқығанды жақсы көреді, сондықтан осы бағытта жазғым келді. Бұл комикс қазақ және орыс тілдерінде жазылған. Комикстегі бас кейіпкер – Адель әртүрлі жемқорлық жағдайымен бетпе-бет келеді. Оның ерекше күші бар, ол – жемқорлыққа қарсы тұру. Бұл жерде сыбайлас жемқорлықтың соңы, нәтижесі де қандай болатыны да айтылады. Сондай-ақ біз сыбайлас жемқорлыққа қарсы комитеттің телефон номерлерін де жаздық. Себебі, оқушылар осындай жағдайларға тап болғанда қайда хабарласатынын білуге тиіс», – деді Карина.
Байқау қорытындысы бойынша үздік шыққан жоба авторлары – Карина Филиппи мен Нұрәлі Амангелдиевке «Әділдік жолы» республикалық қоғамдық бірлестігінің атқарушы директоры Дидар Смағұлов жеңімпаздардың әрқайсына 1 миллион теңгенің сертификатын табыстады. Бірлестік жетекшісінің айтуынша, жеңімпаздардың әрқайсына әрі қарай да қолдау көрсетіліп, жобаларын 1 жылдың ішінде аяқтауға күш салынады.
«Біз ең мықты 5 жобаны таңдадық. Сол 5 жобаның екеуі сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру бағытында жасалған. Еліміздегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатқа сәйкес, қылмыстық жауапкершілікпен қатар, жемқорлықтың алдын алу шаралары, қоғамда жемқорлыққа қарсы тиісті мәдениет қалыптастыру керек. Ал мәдениет қоғамның жастары арасында қалыптасады. Сондықтан мектептер мен университеттерде осындай жобаларды қолға алдық. Бұл жоба әр жыл сайын ұйымдастырылып отыратын болады. Бұл байқау Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимыл агенттігімен бірге ұйымдастырылған болатын. Біз байқаудың серіктесі ретінде конкурсқа қатыстық. Жалпы байқауға 200-ден астам жұмыс түсті. Қазақстан бойынша әртүрлі жобалар мен идеялар болды.», – дейді Дидар Смағұлов.
Алдағы уақытта қос жеңімпаздың өнімдері өз тұрғылықты жеріндегі мектептерде сыналады. Нұрәлінің ойыны Абай облысында, ал Каринаның комиксі Астана мектептерінде талқыланады. Алдағы уақытта мұндай жобалардың ұйымдастырылуы еліміз үшін маңызды болмақ. Сыбайлас жемқорлықпен күрес – басты міндет. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында: «Жемқорлықтың барлық түрімен ымырасыз күрес – мемлекетіміздің одан әрі дамуының басымдығы. Парақорлық, тамыр-таныстық, қоңырау шалу арқылы мәселе шешу және тағы басқа келеңсіздіктер жылдар бойы азаматтардың мемлекеттік институттарға деген сеніміне селкеу түсіргенін білесіздер. Осы орайда халықтың әділдікке деген үміті азая бастады. Сондықтан менің сайлау алдында берген уәделерімнің бірі жемқорлықты түбірімен жойғанша ымырасыз күрес жүргізу болды. Бұл істе Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі шешуші рөл атқарады. 2019 жылы маусымда құрылған сәттен бері аталған орган көптеген жұмыс атқарды. Оны мойындау керек. Жемқорлыққа қарсы күрес шараларының жүйесі белсенді дами бастады. Атап айтқанда, жаңа құқықтық институттар, өзіне бағынышты қызметкерлердің жемқорлық қылмысы үшін саяси және мемлекеттік тұлғалардың қызметтен кетуі, адалдыққа тексеріс, нормативтік-құқықтық актілерге жемқорлыққа қарсы жүргізілетін сараптама және тағы да басқа бастамалар осы санатқа кіреді. Олардың алғашқы нәтижелерін көріп отырмыз, – деген еді. Демек, еліміздің ұарыштап дамуы үшін экономиканың кез келген секторында, өзге де салаларда бармақ басты, көз қыстылыққа жол бермеуіміз қажет.
Ж.Жұманбаева
altyalash.kz
Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің Ақпарат комитетінде тіркеліп ақпараттық агенттігі ретінде № KZ44VPY00041335 куәлігі берілді.
