Әлемнің жетекші университеттерінің биологтар командаларын басып озды

Назарбаев Университеті (NU) студенттерінің жобасы iGEM халықаралық байқауында «Онкология саласындағы үздік жоба» ретінде жеңімпаз атанды. Парижде өткен байқауда NU командасы әлемнің жетекші университеттерінің биологтар командаларын басып озды. Жас зерттеушілер сүт безі қатерлі ісігінің дақтық терапиясы үшін арнайы гель ойлап тапты.

 iGEM (International Genetically Engineered Machine) халықаралық синтетикалық биология байқауында әлемнің түкпір-түкпірінен келген студенттер инновациялық жобаларды әзірлеп, жүзеге асырады. Қатысушылар қазіргі ғылыми және әлеуметтік мәселелерді шешетін генетикалық түрлендірілген ағзаларды жасайды.

  iGEM NU командасы 11 ай бойы сүт безінің карциномасына арналған мақсатты бактериотерапияның инновациялық әдісі — Sanagel бойынша жұмыс істеді.

  «Жүйе қатерлі ісікке қарсы пептидті жасау үшін генетикалық түрлендірілген ішек таяқшасы патогенді емес штаммдарынан тұрады. Ол ісік жасушаларының жасушалық мембраналарын таңдамалы түрде байланыстырады және тері тесіктерін қалыптастырады. Қауіпсіздікті бақылаудың жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін біз өзін-өзі жою механизмін де енгіздік», – деді биология факультетінің үшінші курс студенті, iGEM NU командасының мүшесі Темірлан Қаратай.

  Биыл 24 адамнан тұратын NU командасы Гарвард, Оксфорд және MIT сияқты 50-ден астам елден келген оқу орындарының 437 командасымен чемпиондық үшін жарысты. Айта кетейік, соңғы 11 жылда iGEM NU командасы – Қазақстанда ғана емес, Орталық Азияда жалғыз команда.

 Онкология саласындағы үздік жоба сыйлығынан бөлек, студенттер «Үздік құрал-жабдық» жүлдесін де алды. Олар NanoX құрылғысын ойлап тауып, қолмен құрастырған. Бұл құрылғы гидрогель және жасуша дақылдары сияқты зертханалық ерітінділерді дайындауды автоматтандыруға мүмкіндік береді. Команда NURIS ABC бизнес акселераторының инкубациялық бағдарламасына қатысып, соңғы кезеңге шыққан болатын.

  «Ең алдымен, 11 жыл бойы қолдау көрсеткені үшін NU мен Жаратылыстану, әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар мектебіне үлкен алғысымызды білдіреміз. Университетте студенттердің ғылыми әлеуетін дамытуға барлық жағдай жасалған. Мұндай нәтижелерге жетуге университет пен оның профессор-оқытушылар құрамының сөзсіз қолдауы басты рөл атқарды. Мұндай жоғары деңгейде көмек болмаса, біз оларға қол жеткізе алмас едік», – деді Темірлан.

 Құрылған күннен бастап команда ғылымды, әсіресе синтетикалық биологияны танымал етуге ерекше көңіл бөліп келеді. Олар ауыл мектептерінің оқушылары мен ерекше қажеттіліктері бар балалар үшін ғылыми жәрмеңкелер мен жазғы лагерьлер ұйымдастырып, барлығына ғылымның инклюзивтілігі мен қолжетімділігін алға тартып келеді.