Отандық өнімнің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігі

Соңғы уақытта ақпараттық кеңістікте сиыр еті бағасының өсуі мен ішкі нарықта ет тапшылығының ықтималдығына қатысты алаңдаушылық байқалып отыр. Алайда 2025 жылдың 7 айындағы нақты деректер саладағы тұрақтылық пен оң динамиканы көрсетеді.

Шілде айының соңындағы жағдай бойынша ірі қара мал басы 8,7 млн басқа жетті, оның ішінде 4,5 млн сиыр (+3,1%). Бұзаулардың саны 2,7 млн басқа дейін өсті (+17,9%), бұл өндіріс көлемін одан әрі арттыруға негіз.

Қаңтар–шілде айларында елде 608,8 мың тонна ет өндірілді (+1,8%), оның ішінде 205,7 мың тоннасы сиыр еті. Бұл ішкі нарықта жеткілікті ұсыныстың барын және саланың тұрақты дамуын растайды.

Өндірушілерден ірі қара малдың тірідей салмақтағы көтерме бағасы 2400–3100 теңге/кг, бөлшек саудада – 3000–3700 теңге/кг аралығында, өңірлерге қарай өзгеріп отырады. Бағаның өсуі ішкі факторларға байланысты: селекциялық-асыл тұқымдық жұмысты субсидиялау тоқтатылды, энергия ресурстары қымбаттады (электр энергиясы +11,3%, газ +15,9%, су +96%-ға дейін), жем-шөп, ЖЖМ, ветеринарлық препараттар құны артты, АӨК-дегі жалақы көтерілді, сондай-ақ жеткізу тізбегіндегі делдалдардың әсері байқалады.

Сонымен қатар, қазақстандық сиыр етіне сыртқы нарықтағы сұраныс артып келеді.
Қаңтар–маусым айларында экспорт көлемі 16,1 мың тоннаны құрап, 2,4 есе өсті. Негізгі бағыттар — Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан, Қытай және БАӘ. Бұл отандық өнімнің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін дәлелдейді.

Қазіргі таңда бордақылау алаңдарының жүктемесі 35–40%-ды құрайды. Оны арттыру мақсатында 2025 жылғы 1 тамыздан бастап жылдық 5%-бен 12 айға жеңілдетілген кредиттеу бағдарламасы енгізілді. Бұл мақсатқа 50 млрд теңге бөлінді. Бағдарлама жас малды, жем-шөпті, ЖЖМ мен жабдықты сатып алуды қаржыландырады және бордақылау алаңдарының жүктемесін 60%-ға және одан жоғары деңгейге жеткізуге мүмкіндік береді.

Бағаның өсуіне қарамастан, қазіргі сиыр еті құны өндірушілер үшін әлі де табысты болып отыр. Мемлекеттік қолдау ұсыныстың қысқаруына емес, артуына ықпал етіп, ішкі нарықтың қажеттіліктерін толық қамтамасыз етуде.

Осылайша, ет саласындағы жағдай бақылауда және елдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтуға, тұрақты дамуға жаңа мүмкіндіктер ашады.