БИДАЙ ӨНДІРІСІН АРТТЫРУ БАСТЫ НАЗАРДА

фото:ашықдереккөз

Қазақстанның бидай өнеркәсібі елдің орасан зор ауыл шаруашылығы әлеуетін пайдалана отырып, соңғы жылдары айтарлықтай дамуға ие болды. Қазақстан дүние жүзіндегі ең үлкен егістік алқаптарының біріне ие. Ауылшаруашылық тәжірибесі мен технологиясын жетілдіру арқылы осы жерлердің өнімділігін арттыруға күш салынуда. Заманауи егіншілік технологиясына, соның ішінде озық техникаға, суару жүйелеріне және егіншіліктің дәл әдістеріне инвестиция артты. Бұл инвестиция кірістілік пен тиімділікті арттыруға бағытталған.

Рекордтық көрсеткіш 2022 жылы болған. Ал 2022 жылы бидай экспортынан түсетін қаражат 34 пайызға артқан. Қазақстан 2022 жылы бидай экспорттауда рекордық көрсеткіштерге жетті. Экспорттық жеткізілімдер бағасы 10%-ға өсіп, бидайдан түсетін пайданы 34% көтерген. Экспорттың басым бөлігі ТМД елдеріне жіберілді: 4,7 млн тонна – бір жыл бұрынғыдан 12,1%-ға артық. Мұнда негізгі көлем Өзбекстанға жөнелтілді: 824,8 млн АҚШ доллары сомасында 3 млн тонна астық. Үздік үштікке Тәжікстан мен Түркіменстан да кірді.

Ел зиянкестерге және ауа райының қолайсыз жағдайларына төзімдірек бидай сорттарын шығару үшін ауылшаруашылық зерттеулеріне инвестиция салуда. Бұл зерттеу сонымен қатар өнімділік пен сапаны арттыруға бағытталған. Қазақстан Үкіметі бидай өндірісін қолдау үшін субсидиялар, гранттар және фермерлерге қолайлы несие беру жағдайларын қамтитын түрлі саясаттарды жүзеге асырды. Бұл шаралар тәуекелдерді азайтуға және табыстылықты арттыруға көмектеседі.

Қазақстан бидай экспортын кеңейтуге назар аударып отыр. Бұл ел Азия, Таяу Шығыс және Солтүстік Африка елдеріне айтарлықтай экспорттай отырып, әлемдік бидай нарығында негізгі ойыншыға айналуда. Тұрақты ауылшаруашылық тәжірибесін енгізу бойынша жұмыстар жүргізілуде. Бұған топырақтың деградациясын азайту, суды пайдалану тиімділігін арттыру және экологиялық таза ауылшаруашылық әдістерін насихаттау бойынша бастамалар кіреді.

Елдің климаты мен топырақ жағдайы бидай өсіруге өте қолайлы. Қазақстанның кең байтақ дала аймақтары жоғары сапалы бидай өсіруге оңтайлы жағдай жасайды. Кең көлемді егістік алқаптарымен және ауқымды өндіріске назар аудара отырып, Қазақстан негізгі әлемдік жеткізуші рөлін атқара отырып, айтарлықтай көлемде бидай өндіруге қабілетті. Қазақстанның географиялық жағдайы Еуропа мен Азия арасындағы негізгі транзиттік нүкте ретінде қызмет етуге мүмкіндік береді. Бұл стратегиялық орналасу аймақтық және халықаралық нарықтарға шығуды жеңілдетеді.

Бидай өндірісі мен экспорты Қазақстан экономикасы үшін өте маңызды. Олар қомақты кіріс береді, жұмыс орындарын ашады және елдің жалпы экономикалық тұрақтылығына ықпал етеді. Жоғары сапалы бидай сорттарын дамыту және бидай генетикасын жақсартуға көңіл бөлу қазақ бидайының халықаралық нарықтағы бәсекеге қабілеттілігін арттырды. Тасымалдау және сақтау қоймалары сияқты инфрақұрылымға салынған инвестициялар бидайды тарату мен экспорттық логистиканың тиімділігін арттырып, Қазақстанның әлемдік нарықтардағы орнын одан әрі нығайтты.

Қазақстандағы бидай өнеркәсібінің дамуы қолайлы табиғи жағдайлар, технологиялық жетістіктер және стратегиялық инвестициялар есебінен елдің әлемдік бидай нарығында жетекші ойыншы болу әлеуетін көрсетеді.

Ж.Жұманбаева

altyalash.kz